Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), năng suất lao động của Việt Nam đã thua Lào, chỉ còn cao hơn được Myanmar và Campuchia. Năng suất lao động của người Việt đang tăng chậm lại và tụt hậu so với nhiều nước khác.



Tốc độ tăng năng suất chỉ bằng một nửa tốc độ của Trung Quốc, trong khi thời kỳ dân số vàng của Việt Nam sắp qua.



Mặc dù năng suất lao động của toàn nền kinh tế năm 2015 tính theo giá hiện hành đạt 79,3 triệu VND, tương đương 3.657 USD/lao động, tăng 6,42% so với năm 2014, đưa bình quân giai đoạn 2005 – 2015 tăng 3,9%/năm, tuy nhiên, nghiên cứu của Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) về năng suất lao động chỉ ra từ năm 2005, tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam có xu hướng đi xuống đến mức thấp nhất là 2,57% vào năm 2009. Kể cả trong giai đoạn 1992 – 2014, tốc độ tăng năng suất của Việt Nam ở mức khá cao là 4,64%/năm, thì tốc độ này ở Trung Quốc là 9,07%/năm. Thu nhập bình quân người Việt năm 2015 ở mức 2.109 USD, chỉ tương đương 1/6 thu nhập của người Malaysia và 1/16 Singapore.



Theo các chuyên gia của CIEM, đóng góp vào tăng trưởng chính của kinh tế đất nước chủ yếu là tăng vốn và tăng lao động, chứ không phải tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực. Một nền kinh tế chỉ dựa vào vốn và tăng lao động thì nguồn lực tăng trưởng sẽ không bền vừng. Một quan ngại nữa là thời kỳ dân số vàng của Việt Nam đã sắp qua.



Ông Richard Marshall – cố vấn chính sách về an sinh xã hội của UNDP cho biết, Việt Nam đang chuẩn bị bước vào thời kỳ già hóa dân số nhưng vẫn đang trong giai đoạn được gọi là dân số vàng. Quá trình chuyển đổi từ dân số vàng sang già hóa dân số ở Việt Nam sẽ diễn ra rất nhanh. Trong khi đó, thu nhập bình quântrên đầu người tại Việt Nam cũng rất thấp. Nó đặt ra hàng loạt thách chức trước khi bước vào gia đoạn mới.



Việt Nam bắt đầu bước vào giai đoạn dân số vàng từ năm 2007 với tỷ lệ người lao động cao gấp đôi so với người phụ thuộc, tuy nhiên, dấu hiệu già hóa dân số xuất hiện ở Việt Nam bắt đầu vào năm 2011. Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB), trong 18 tới 20 năm nữa, Việt Nam sẽ già hóa dân số.



Ở thời điểm hiện tại, thách thức với Việt Nam là tận dụng hiệu quả dân số vàng nhằm nâng cao năng suất lao động, tạo đủ công ăn việc làm phổ thông và tiến tới những công việc tạo ra năng suất cao hơn, ứng dụng khoa học kỹ thuật nhằm tăng năng suất lao động. Già hóa chắc chắn sẽ tạo gánh nặng lên ngân sách nên Việt Nam cần có những giải pháp đối phó phù hợp.



UNDP cũng đưa ra các gợi ý cho sự thay đổi chính sách ở Việt Nam bao gồm tập trung vào năng suất và việc làm bền vững. Việt Nam cần đẩy nhanh việc áp dụng khoa học kỹ thuật, đồng thời cải cách rộng rãi hệ thống y tế, giáo dục. Cùng với đó, Chính phủ cần huy động tiết kiệm và đầu tư vào các ngành sản xuất, thúc đẩy cải cách an sinh xã hội, đặc biệt là lương hưu.



Bá Tú







Theo stockbiz.vn