Nếu như những năm 2010 về trước nhập khẩu gỗ nguyên liệu dễ thì khi hiệp định TPP có hiệu lực, doanh nghiệp nhập khẩu gỗ phải chứng minh được nguồn gốc xuất xứ gỗ là gỗ hợp pháp, bảo vệ môi trường.



Tại hội thảo “TPP- Các cơ hội thách thức và nhu cầu hỗ trợ của doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình thực thi” do Ngân hàng thế giới phối hợp với VCCI tổ chức, bà Nguyễn Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) đưa ra một kết quả khảo sát đáng chú ý: 70% doanh nghiệp đã biết về TPP, nhưng 70% trong số đó chỉ là biết sơ qua, có nghe nói đến TPP. Doanh nghiệp biết về TPP chủ yếu là qua thông tin đại chúng.



Theo bà Trang, doanh nghiệp ủng hộ và tin tưởng vào TPP nhưng dường như là sự hứng khởi nhiều hơn hành động. Người Việt Nam rất lạc quan, khi được hỏi số doanh nghiệp Việt ủng hộ TPP là 60%, trong khi doanh nghiệp FDI đơn vị chiếm tỷ lệ xuất khẩu nhiều nhất của Việt Nam có tỷ lệ ủng hộ 30-40%, rõ ràng doanh nghiệp Việt lạc quan hơn nhiều.



"Tôi cho rằng, sự hứng khởi sẽ mau qua thôi, hứng khởi dễ tạo sự chủ quan, điều này bất lợi cho doanh nghiệp", bà Trang cho biết.



Trong điều tra của VCCI về sự quan tâm của doanh nghiệp của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA), có 5-7% doanh nghiệp khi được hỏi về sự chuẩn bị hội nhập đã lựa chọn câu trả lời “không chuẩn bị gì cả cho hội nhập mà vẫn tồn tại” với quan niệm “đã sống được với thời WTO thì sẽ sống được với TPP".



“Chúng tôi rất lo lắng về vấn đề này bởi TPP khác nhiều và khó hơn nhiều. Tại sao chúng ta để mất 70% cơ hội xuất khẩu ở WTO, không tận dụng quy tắc xuất xứ để hưởng thuế quan trong WTO, câu trả lời vẫn còn chưa tìm ra được để khắc phục bởi vậy đến với TPP, doanh nghiệp chưa rút được kinh nghiệm từ WTO ở tận dụng thuế quan”, bà Trang nhấn mạnh.



Và bà Trang khẳng định “Doanh nghiệp Việt chưa thực sự sẵn sàng cho TPP. Nhà nước cần cởi mở hơn, tạo điều kiện hơn để doanh nghiệp bước vào cuộc chơi thực sự. Đã công bằng chưa khi có nhiều chính sách, Nhà nước ưu đãi cho doanh nghiệp nước ngoài hơn doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp cần môi trường bình đẳng như nhau”.



Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Tổng thư kí VCCI cũng cho rằng, thách thức lớn nhất là doanh nghiệp Việt Nam không đủ khả năng, không đủ sẵn sàng chớp lấy cơ hội ở TPP. Đây là khó khăn lớn nhất đòi hỏi doanh nghiệp cần cải thiện nâng cao năng lực cạnh tranh để nắm cơ hội



Đồng quan điểm với Giám đốc trung tâm WTO và hội nhập, đại diện Hiệp hội Gỗ Việt Nam, ông Nguyễn Tiến Quyền cho rằng thực sự doanh nghiệp gỗ chưa hiểu rõ về TPP và chưa sẵn sàng cho TPP. Hiệp hội có 4000 doanh nghiệp, bản thân Hiệp hội chưa đủ năng lực truyền tải về TPP cho doanh nghiệp và 96% doanh nghiệp trong hiệp hội là nhỏ và vừa thậm chí là doanh nghiệp siêu nhỏ nên hiểu biết về thương mại thế giới còn khó khăn, nhiều doanh nghiệp không có máy tính để tìm hiểu internet, TPP.



Theo ông Quyền, 99% sản phẩm của doanh nghiệp gỗ xuất khẩu là bán tại cảng cho doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp chưa xuất được hàng trực tiếp sang nước có nhu cầu nhập. Bởi vậy, khi nghe hội nhập, cơ hội ở TPP, doanh nghiệp rất phấn khởi, hy vọng và kỳ vọng. Tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp gỗ năm sau cao hơn năm trước, chưa có lô hàng xuất khẩu nào bị trả lại nên TPP khiến doanh nghiệp rất chờ đợi nhưng họ chưa sẵn sàng vì mù mờ về thông tin.



“Kỳ vọng của doanh nghiệp gỗ chính là sự thay đổi thế chế phù hợp. Nếu như những năm 2010 về trước nhập khẩu gỗ nguyên liệu dễ thì khi hiệp định TPP có hiệu lực, doanh nghiệp nhập khẩu gỗ phải chứng minh được nguồn gốc xuất xứ gỗ là gỗ hợp pháp, bảo vệ môi trường. Chúng tôi cần có những hướng dẫn cụ thể hơn với những văn bản, thể chế rõ ràng”, ông Quyền cho biết.



Theo Hiệp hội Gỗ Việt Nam, hiện tại giá trị gia tăng của ngành gỗ rất thấp vì phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu (2 tỷ usd/năm), chưa tiếp cận trực tiếp với thị trường nước ngoài, năng lực còn hạn chế (nguồn nhân lực yếu, chưa có trường nào đào tạo kỹ thuật lành nghề gỗ; quản lý hạn chế, công nghệ trung bình…).



Anabel GonZalez, Giám đốc cao cấp Ban cạnh tranh và thương mại, ngân hàng thế giới cho biết Việt Nam đang đứng trước cơ hội đặc biệt, hiệu quả xuất nhập khẩu của Việt Nam ấn tượng khi Việt Nam đang có làn sóng mới trong nỗ lực hội nhập thương mại (TPP, EVFTA …) mang lại nhiều cơ hội tăng cường tiếp cận thị trường, làm tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài, giúp tăng cường sự tham gia của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu, sẽ có sự định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu từ TPP, tăng khả năng cạnh tranh, doanh nghiệp Việt tiếp cận đầu vào chất lượng cao hơn, hàng hóa giá cạnh tranh hơn, có lợi cho người tiêu dùng. Đặc điểm TPP giúp tăng cường các chương trình cải cách thế chế.



Nhưng doanh nghiệp Việt không nên coi đây là chuyện đương nhiên, khi đàm phán xong TPP, những nhà đàm phán cảm thấy nhẹ nhõm, thực tế công việc không phải kết thúc mà chỉ mới bắt đầu.



Khu vực tư nhân phải xác định đang ở vị trí cầm lái. Việt Nam đứng thứ 56/180 về chỉ số cạnh tranh toàn cầu, logistic vị trí 48. Nếu nhìn về chỉ số kinh doanh vị trí Việt Nam là 90, không phải là vị trí tốt do đó, Việt Nam còn cần nhiều điểm để cải thiện, tăng cường môi trường cho TPP, FTA.



Theo bà Anabel GonZalez, các công việc Việt Nam cần phải được tổ chức là xoay quanh 4 nội dung: 1- triển khai hiệp định thương mại, quy định luật pháp cần phải thay đổi là gì; 2-vai trò của khu vực tư nhân là gì trong trao đổi với chính phủ về nghị định, quy định mới; 3- chương trình triển khai để tận dụng TPP; 4- tạo môi trường thông thoáng, cởi mở để nâng vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu, có thể sản xuất các sản phẩm mới.



Và doanh nghiệp Việt cần chủ động hơn nữa trong tìm hiểu và nắm lấy cơ hội từ TPP, vị Giám đốc này cho hay.



Hải Minh








Theo stockbiz.vn